Έρχεται το 5G…

Συνέντευξη στη Σταματία Παπαμάρκου Τα ασύρματα συστήματα 5ης γενιάς (5G), σύντομα θα έρθουν και στην χώρα μας, έπειτα από κοινή απόφαση που υπέγραψαν οι υπουργοί Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης  και ο υφυπουργός στον Πρωθυπουργό και κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, για τον νέο Χάρτη Συχνοτήτων επίγειας ψηφιακής ευρύ-εκπομπής τηλεοπτικού σήματος. «Στην ουσία της, η τεχνολογία είναι […]

18 Μαΐου 2020

του/της Newsroom

Συνέντευξη στη Σταματία Παπαμάρκου

Τα ασύρματα συστήματα 5ης γενιάς (5G), σύντομα θα έρθουν και στην χώρα μας, έπειτα από κοινή απόφαση που υπέγραψαν οι υπουργοί Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης  και ο υφυπουργός στον Πρωθυπουργό και κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, για τον νέο Χάρτη Συχνοτήτων επίγειας ψηφιακής ευρύ-εκπομπής τηλεοπτικού σήματος.

«Στην ουσία της, η τεχνολογία είναι κάτι που ο άνθρωπος δεν ελέγχει», παρόλα αυτά η «τεχνολογία» εξελίσσεται συνεχώς και «υπόσχεται» να διευκολύνει τη ζωή του ανθρώπου. Η κυρία Μαρία – Αγγελική Αθ. Μιχελή, Νευρολόγος με Ειδίκευση στο Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και στο 401 Γ.Σ.Ν.Α, είναι εδώ σε μια συνέντευξη, με κύριο θέμα τα ασύρματα συστήματα 5G και μας εξηγεί αναλυτικά όλα αυτά, που θα θέλαμε να μάθουμε!

Τι είναι η ακτινοβολία και τι το 5G;

Ακτινοβολία είναι οτιδήποτε εκπέμπεται στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, από τα μικροκύματα έως τις ακτίνες Χ, ακόμα και τα ραδιοκύματα ή το φως από την οθόνη μας ή το φως από τον ήλιο. Σαφώς, η ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων (RFR) όπου εκπέμπουν τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας δεν είναι εγγενώς επικίνδυνη, οπότε το πρόβλημα είναι να ανακαλυφθεί κάτω υπό ποιες συνθήκες μπορεί να είναι. Το πιο σημαντικό κριτήριο για το εάν μία ακτινοβολία είναι επικίνδυνη ή όχι, σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, είναι αν εμπίπτει στην κατηγορία της ιονίζουσας ή της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας. Οποιαδήποτε ακτινοβολία που είναι μη ιονίζουσα είναι πολύ αδύναμη για να σπάσει χημικούς δεσμούς και κατά συνέπεια να προκαλέσει βλάβη σε επίπεδο DNA (=να έχει  βιολογικό αποτέλεσμα).

Στις μη ιονίζουσες ακτινοβολίες περιλαμβάνονται μέρος του υπεριώδους φωτός, το ορατό φως, η υπέρυθρη ακτινοβολία και τα πάντα με χαμηλότερη συχνότητα, όπως τα ραδιοκύματα. Οι καθημερινές τεχνολογίες, όπως οι γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος, το ραδιόφωνο FM και το Wi-Fi, εμπίπτουν επίσης σε αυτό το εύρος. Οι συχνότητες πάνω από την υπεριώδη ακτινοβολία, όπως οι ακτίνες Χ και οι ακτίνες Γ, είναι ιονίζουσες.

Τα δίκτυα 5G προβλέπεται να αναπτυχθούν σε τρεις υπό-περιοχές συχνοτήτων. Μια χαμηλή συχνότητα στα 0,7 GHz, μια μεσαία στα 3,4-3,8 GHz (που θα είναι αυτή που θα χρησιμοποιηθεί πιο πολύ) και μια υψηλή συχνότητα στα 24,25-27,5 GHz. Οι συχνότητες αυτές επιλέχθηκαν επειδή απλά είναι ελεύθερες, δηλαδή δεν χρησιμοποιούνται από κάποια άλλη τεχνολογία. Είναι υψηλότερες από το 4G, και λόγω αυτού έχουν την ιδιότητα να μεταφέρουν πληροφορίες με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα.

Με την εισαγωγή των δικτύων 5G υπάρχουν πτυχές, που ως επιστήμονα σας δημιουργούν ανησυχίες ή κρίνετε απαραίτητο να διερευνηθούν;

Αρχικά στην Ελλάδα θα χρησιμοποιηθούν συχνότητες στις δυο χαμηλότερες περιοχές του φάσματος. Αυτές οι συχνότητες είναι πολύ κοντά σε συχνότητες που ήδη χρησιμοποιούνται από δίκτυα κινητών επικοινωνιών αλλά και από δίκτυα Wi Fi. επομένως,  για την πρώτη φάση λειτουργίας  των δικτύων 5G στην Ελλάδα, δεν υπάρχει  λόγος ανησυχίας, αφού οι συχνότητες που θα χρησιμοποιηθούν έχουν μελετηθεί εκτενώς. Δηλαδή, η ανάπτυξη των δικτύων 5ης γενιάς που γίνεται στην Ευρώπη δεν γίνεται σε περιοχές συχνοτήτων που δεν έχουν μελετηθεί από άποψη βιολογικών επιδράσεων.

Είναι η δεύτερη φάση που δεν ξέρουμε πότε θα έρθει, αν έρθει, που θα πάμε στην περιοχή των 26-28GHz. Σε εκείνη την περιοχή είναι αλήθεια ότι δεν έχουμε πολλές γνώσεις, ούτε για αν, ούτε για το τι και πώς είναι επιζήμια αυτή η ακτινοβολία.Εκεί λοιπόν πρέπει να δοθεί έμφαση και να γίνει έρευνα, και κυρίως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας να δώσει απαντήσεις πριν αναπτυχθούν. Βέβαια,  δεν υπάρχει κάποια επιστημονική άποψη ή τεκμηρίωση που να δείχνει ότι όσο πιο ψηλές γίνονται οι συχνότητες των ραδιοκυμάτων τόσο πιο επικίνδυνες είναι για τον άνθρωπο, καθώς όσο πιο ψηλή είναι η συχνότητα, τόσο πιο επιφανειακή είναι και η απορρόφησή της. Έτσι π.χ. αν και όταν πάμε στην περιοχή των 26 Ghz, η απορρόφηση θα περιορίζεται πλέον στην περιοχή του φακού του ματιού και στην επιφάνεια του δέρματος, όπου είναι γυμνό, διότι κάτω από τα ρούχα δεν θα διαπερνά (τα ρούχα δημιουργούν μια θωράκιση).Από τη μέχρι τώρα επιστημονική γνώση και επειδή το δέρμα μας έχει πάρα πολλά επιφανειακά νεκρά κύτταρα, η αλληλεπίδραση δεν είναι πλέον με τους ιστούς, αλλά με τα νεκρά κύτταρα, όμως είναι κάτι που πρέπει να μελετηθεί. Γι’ αυτό υπάρχει σε εκείνες τις συχνότητες κάποιο επιστημονικό κενό υπό μελέτη. Επομένως δε γνωρίζουμε εάν υπάρχει κίνδυνος ούτε αν είναι απόλυτα ασφαλείς αυτές οι συχνότητες. 

Ένα δεύτερο θέμα που τίθεται είναι ότι τα δίκτυα 5ης γενιάς θα έχουν πολύ πιο ψηλή πυκνότητα κεραιών. Ωστόσο, η μεγαλύτερη πυκνότητα κεραιών σημαίνει και μείωση της ισχύος εκπομπής κάθε κεραίας, κάτι που θα έπρεπε να καθησυχάζει αντί να δημιουργεί αυξημένη ανησυχία. Επιπρόσθετα, οι μετρήσεις σε όλο σχεδόν τον κόσμο είναι ότι, όταν περάσαμε από τη 2η στην 3η γενιά και μετά από την 3η στην 4η γενιά, το ηλεκτρομαγνητικό περιβάλλον δεν αυξήθηκε αθροιστικά και η επιπλέον επιβάρυνση στο περιβάλλον ήταν μικρή, δηλαδή, δεν υπήρξαν σημαντικές μεταβολές από τότε που φτιάχτηκαν τα πρώτα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας ή ασύρματων ηλεκτρονικών επικοινωνιών γενικότερα. Καθώς επίσης, σε ένα αμέσως επόμενο στάδιο τα συνολικά πεδία θα μειωθούν όταν θα αρχίσουν να αποσύρονται οι κεραίες των δικτύων των προηγούμενων γενεών.

Ποιοι οι πιθανοί κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον;

Ο νόμος προβλέπει τον έλεγχο συμβατότητας με τα όρια που έχουν θεσπιστεί για την ακτινοβολία από το σύνολο των πηγών εκπομπής, τα δε όρια έκθεσης που τίθενται από την Ε.Ε. είναι από μόνα τους πολύ πιο χαμηλά από αυτά που επιστημονικά θα μπορούσαν να έχουν επίδραση στον άνθρωπο. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί, ότι τα όρια αυτά τίθενται πολύ πιο κάτω από εκεί που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην υγεία, δηλαδή υπάρχει πρόνοια για ένα παράγοντα μείωσης (reduction factor), που λέει ότι «αν βρίσκω ότι σε μια τιμή Α στις εκπομπές, ξεκινά να είναι επιζήμια για την υγεία, θα πάμε 50 φορές πιο κάτω από αυτή την τιμή Α, για να καθορίσουμε τα μέγιστα επιτρεπόμενα όρια». Αυτά τα όρια που έχουν προκύψει μέσα από μελέτες, είναι τα λεγόμενα «όρια κατωφλίου». Δηλαδή δεν είναι όπως την ιονίζουσα ακτινοβολία (σ.σ. π.χ. ραδιενέργεια), όπου ακόμα και οι πολύ μικρές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν βιολογικές επιπτώσεις. Στην περίπτωση των ραδιοσυχνοτήτων, έχουμε φαινόμενα κατωφλίου. Δηλαδή, η ακτινοβολία πρέπει να περάσει κάποια επίπεδα για να προκαλέσει κάποια βιολογικά φαινόμενα και ενδεχομένως, επιζήμιες επιπτώσεις στην υγεία.

Τώρα, αν μιλούμε για τη φύση, πρέπει να πούμε ότι στις ακτινοβολίες στις οποίες αναφερόμαστε, πρόκειται για ανθρωπογενείς ακτινοβολίες, που είναι μεγαλύτερες από τις φυσικές. Μην ξεχνάμε ότι ακτινοβολία σε μορφή ραδιοσυχνοτήτων και μικροκυμάτων έχουμε και από τον ήλιο και γενικά από την κοσμική ακτινοβολία, η οποία όμως είναι πιο χαμηλή από αυτή για την οποία μιλάμε. Οπότε, αυτό που έδειξε η πολύχρονη χρήση των ραδιοτηλεοπτικών κυρίως εκπομπών είναι ότι ναι, υπάρχει ένα όριο κάτω από το οποίο μπορεί να συνυπάρξει ο άνθρωπος και η φύση με αυτές τις εκπομπές των ραδιοτηλεοπτικών ή των κεραιών κινητής τηλεφωνίας.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι το  5G αποτελεί μια νέα τεχνολογία την οποία προφανώς πρέπει να ελέγχεται διαρκώς κατά την ενσωμάτωση της σε σύγχρονα αστικά κέντρα, ωστόσο μέχρι στιγμής τα δεδομένα που έχουμε διαθέσιμα δε δικαιολογούν ανησυχία από τη πλευρά των πολιτών. Στις πολύ υψηλές  συχνότητες υπάρχει  κάποιο επιστημονικό κενό που ακόμα πρέπει να μελετηθεί. Έτσι, ακόμα δεν ξέρουμε ούτε αν υπάρχει κίνδυνος, αλλά ούτε και αν είναι απόλυτα ασφαλείς. Οι ερευνητές συνεχίζουν να διεξάγουν συνεχώς μελέτες.  Από την άλλη, οι διεθνείς κανονισμοί αποτυπώνουν τη γνώση έως τη χρονική στιγμή διατύπωσής τους. Για το λόγο αυτό άλλωστε, τα όρια και οι οδηγίες έκθεσης επανεξετάζονται, είτε σε τακτά χρονικά διαστήματα είτε όταν εμφανιστούν νέα σημαντικά επιστημονικά δεδομένα. Το γεγονός εκείνο που δύσκολα γίνεται αντιληπτό, είναι ότι καλώς ή κακώς, η γνώση παράγεται πάντα με αβεβαιότητα. Με βάση, λοιπόν, αυτά που γνωρίζουμε έως τώρα και, λαμβάνοντας υπόψιν την αβεβαιότητα που τα συνοδεύουν, θα λέγαμε ότι είμαστε προς το παρόν ασφαλείς.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ