Aναφορικά με την πρόοδο των εργασιών και την παράδοση του έργου της αποκατάστασης του Μητροπολιτικού Ναού Άμφισσας, ο οποίος αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της νεώτερης ιστορίας της πόλεως και οι τοιχογραφίες του θεωρούνται σταθμός στην εξέλιξη της μεταβυζαντινής αγιογραφίας, ο Βουλευτής Φωκίδας και Γενικός Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΝΔ κ. Ιωάννης Μπούγας κατέθεσε σχετική ερώτηση προς το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Η Υπουργός κ. Λίνα Μενδώνη, με την υπ’ αριθ. πρωτ. 579105/13.12.2022 επιστολή της, ενημερώνει αναλυτικά για όλα τα ζητήματα που αφορούν το εν λόγω έργο. Από το κείμενο της απάντησης αποσαφηνίζονται πλήρως όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι πολίτες και απασχόλησαν κατά το πρόσφατο διάστημα την ευρύτερη περιοχή σχετικά με το σημαντικό αυτό μνημείο.

Επισυνάπτεται ολόκληρη η εν λόγω ενδιαφέρουσα απάντηση, επισημαίνοντας ιδιαιτέρως ότι έχει εκδοθεί η υπ΄ αριθ. ΥΠΠΟΑ/Ρ1ΥΤ51/24-10-2022 απόφαση διενέργειας διοικητικής παραλαβής, σύμφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 169 του ν.4412/2016 και έχει αποσταλεί η υπ΄ αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΡΘ4Θ02/1.12.2022 Πρόσκληση στην Ι. Μητρόπολη Φωκίδας για την διενέργειά της παραλαβής του έργου στις 20.12.2022. Επίσης, σύμφωνα µε το άρθρο 169 του ν. 4412/2016, οποτεδήποτε και πριν από την παραλαβή, το έργο ή αυτοτελή του τμήματα που έχουν περατωθεί, μπορεί να δοθούν σε χρήση, ύστερα από τη διενέργεια σχετικής διοικητικής παραλαβής.

Η παραλαβή του έργου (ποιοτική και ποσοτική) θα πραγματοποιηθεί από Επιτροπή τεχνικών υπαλλήλων του άρθρου 172 μεταξύ του χρονικού διαστήματος από 01.02.2023 έως 30.04.2023.

Η απάντηση Μενδώνη προς Μπούγα

Σε απάντηση της με αριθμ. πρωτοκόλλου 1029/23.11.2022 Ερώτησης του Βουλευτή κ. Ιωάννη Μπούγα και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες Υπηρεσίες, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φωκίδος, ο Μητροπολιτικός ναός της Άμφισσας, αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, βρίσκεται στο κέντρο της Άμφισσας και αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της νεώτερης ιστορίας της πόλης. Σύμφωνα με επιγραφή, ο ναός κτίστηκε κατά το χρονικό διάστημα 1859-1869 και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ναοδομίας του 19ου αιώνα. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού είναι έργο του Σπύρου Παπαλουκά, των ετών 1927-1932. Ο ναός έχει χαρακτηριστεί ως κτίριο χρήζον ειδικής κρατικής προστασίας με την ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/ ΚΗΡ/36302/1097/8-8-2000 Υ.Α. (ΦΕΚ 1080Β’/31-8-2000).

Το 2013 εγκρίθηκε η μελέτη «Αποκατάσταση Ι. Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Μητροπολιτικός Ναός Αμφίσσης (αρχιτεκτονική μελέτη- στατική μελέτη- ηλεκτρομηχανολογική μελέτη)», η οποία συντάχθηκε με φροντίδα και δαπάνη της Ι. Μητρόπολης Φωκίδας (υπ’ αρ. ΥΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΑΒΜΜ/6709/867/134/16-1-2013 Υ.Α.). Εντούτοις, οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου εκκίνησαν με καθυστέρηση και ειδικότερα:

Το 2016 εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Στερεά Ελλάδα 2014-2020» η Πράξη «Αποκατάσταση Ιερού Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Μητροπολιτικού Ναού Αμφίσσης» με προϋπολογισμό 2.406.479,47€ και φορείς υλοποίησης τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Η Πράξη περιελάμβανε την εκτέλεση δύο Υποέργων, ως εξής:

– Υποέργο 1: Αποκατάσταση Ι. Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Μητροπολιτικού Ναού Αμφίσσης» με φορέα υλοποίησης την Δ/νση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και εκτελούμενου διά εργολαβίας. Όλες οι εργασίες που προβλέπονταν από την εργολαβική Σύμβαση του έργου περατώθηκαν εμπρόθεσμα και μέσα στην οριζόμενη από την σύμβαση προθεσμία περάτωσής τους, στις 30.10.2021.

-Υποέργο 2: «Εργασίες συντήρησης ζωγραφικού διακόσμου Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Άμφισσας», με φορέα υλοποίησης την Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων, απολογιστικά και με αυτεπιστασία. Το υποέργο, με συνολικό προϋπολογισμό 670.150,00 €, ολοκληρώθηκε στις 31.8.2022, με ποσοστό απορρόφησης 83,74% (561.191,15 €).

Επισημαίνεται ότι η Σύμβαση κατασκευής του υποέργου 1, προϋπολογισμού 911.461,41€, υπεγράφη το 2018 και ακολούθησε η 1η Τροποποίηση της Πράξης με αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού σε 1.581.611,41€, καθώς και η παράταση περαίωσης εργασιών του υποέργου 2 και η 2η Τροποποίηση τον Ιανουάριο του 2021, με παράταση χρονοδιαγράμματος της Πράξης.

Αναφορικά με την υλοποίηση του υποέργου 1, σύμφωνα με την Δ/νση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, τον Νοέμβριο του 2018, και ενώ η συνταχθείσα μελέτη δεν απεικόνιζε σοβαρή παθολογία στο μνημείο, κατά την διάρκεια των εργασιών καθαίρεσης των ξύλινων πατωμάτων του γυναικωνίτη και την απομάκρυνση των υλικών επίχωσης στους θόλους, διαπιστώθηκαν σημαντικές ρηγματώσεις στις τοιχοποίες του μνημείου. Για την αντιμετώπιση των ανωτέρω δομικών προβλημάτων που ανέκυψαν συντάχθηκε Τεχνική Έκθεση από τους μελετητές του έργου, η οποία εγκρίθηκε με την υπ΄αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ ΔΑΒΜΜ/ΤΕ/173660/18906/1541/544/3.4.2019 Απόφαση.

Μετά την ολοκλήρωση της εκτέλεσης του εργασιών του υποέργου 1, και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία δημοσίων έργων (άρθρο 172 του ν.4412/2016), η παραλαβή του έργου (ποιοτική και ποσοτική) θα διενεργηθεί από τεχνικούς μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών  από την πάροδο του χρόνου υποχρεωτικής από τον ανάδοχο συντήρησης (άρθρο 171), ήτοι μετά την πάροδο 15 μηνών από τη βεβαιωμένη, από την Διευθύνουσα Υπηρεσία, περαίωση του έργου. Ως εκ τούτου, η παραλαβή του έργου θα πραγματοποιηθεί από Επιτροπή τεχνικών υπαλλήλων του άρθρου 172 μεταξύ του χρονικού διαστήματος από 1.2.2023 έως 30.4.2023.  Σε ότι αφορά την διοικητική παράδοση προς χρήση του έργου στον φορέα λειτουργίας, έχει εκδοθεί η υπ΄ αριθ. ΥΠΠΟΑ/517751/24-10-2022 Απόφαση διενέργειας διοικητικής παραλαβής προς χρήση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 169 του ν.4412/2016, και έχει αποσταλεί η υπ΄ αριθ. ΥΠΠΟΑ/594902/1.12.2022 Πρόσκληση στην Ι. Μητρόπολη Φωκίδας για την διενέργειά της διοικητικής παραλαβής του έργου στις 20/12/2022. Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 169 του ν. 4412/2016, οποτεδήποτε και πριν από την παραλαβή, το έργο ή αυτοτελή του τμήματα που έχουν περατωθεί, μπορεί να δοθούν σε χρήση, ύστερα από τη διενέργεια σχετικής διοικητικής παραλαβής.

Πλέον των ανωτέρω εργασιών, το ΥΠΠΟΑ, αναγνωρίζοντας την αξία του μνημείου και στο πλαίσιο της συνολικής αποκατάστασης του διακόσμου του ναού, προχώρησε το 2022, διά της Δ/νσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων -με ίδιους πόρους- στην εκπόνηση μελέτης συντήρησης του ξυλόγλυπτου τέμπλου του Ναού, η οποία εγκρίθηκε με την Υ.Α. ΥΠΠΟΑ/Φ16/204224/06-05-2022. Οι σχετικές εργασίες που προέβλεπε η μελέτη εντάχθηκαν στο υποέργο 2 της εν λόγω Πράξης και πραγματοποιήθηκαν χωρίς να απαιτηθεί αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού. Επιπροσθέτως, οι εργασίες συντήρησης του ψηφιδωτού δαπέδου και των λίθινων αρχιτεκτονικών καταλοίπων του χώρου του παλαιοχριστιανικού Βαπτιστηρίου, που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του μητροπολιτικού ναού,  πραγματοποιήθηκαν παράλληλα με τις εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών, σύμφωνα με μελέτη που συνέταξε η ανωτέρω Διεύθυνση του ΥΠΠΟΑ.

Τέλος, το 2022 εγκρίθηκε από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ η μελέτη για την εγκατάσταση συστήματος συναγερμού-πυρανίχνευσης και μεγαφωνικής εγκατάστασης στο Μητροπολιτικό Ναό, την οποία κατέθεσε η Ι. Μητρόπολη Φωκίδας. Στις 6 Οκτωβρίου τ.έ.,  κλιμάκιο της ΕΦΑ Φωκίδος μετέβη στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου για την επίβλεψη των εργασιών. Ωστόσο, οι εργασίες δεν ολοκληρώθηκαν λόγω νέου αιτήματος της Δ/νσης Τεχνικών Έργων της ΠΕ Φωκίδος για την τροποποίηση της εν λόγω μελέτης (υπ’ αριθ. 244665/26-10-2022 αίτημα).

Από τα ανωτέρω γίνεται σαφές ότι το ΥΠΠΟΑ, στο πλαίσιο της συνολικής αποκατάστασης του Ναού, προέβη έμπρακτα στις δέουσες ενέργειες, υλοποιώντας το έργο αποκατάστασης και συντήρησης του μητροπολιτικού ναού σύμφωνα με τις εγκεκριμένες μελέτες και τις αρχές της Επιστήμης, προκειμένου να αποδοθεί προς χρήση στην Ιερά Μητρόπολη Φωκίδας.