H απίστευτη ιστορία μιας ομάδας γυναικών

Μαχόταν για την ισότητα στο γάμο πριν τα μέσα του 20ού αιώνα

8 Μαρτίου 2023

του/της Βασω Δημητράντζου

Το 1938 μια ομάδα φεμινιστριών έφτασαν μαζί στο Λονδίνο για να λύσουν ένα ζήτημα φλέγον εκείνη την εποχή: την πλήρη ανισότητα στον γάμο. Γιατί στις αρχές του 20ου αιώνα, αν ήσουν παντρεμένη σήμαινε πως δεν είχες κανένα απολύτως δικαίωμα ούτε στο σπίτι, ούτε στη διαχείριση των χρημάτων, ούτε καν στο τι θα μπορούσες να ψωνίσεις για το σπίτι.

Αν τυχόν είχες εξασφαλίσει κάποιου είδους απασχόληση εκτός σπιτιού, η αμοιβή σου δεν θα μπορούσε να συγκριθεί με του συζύγου σου (κάτι που συμβαίνει εν πολλοίς ακόμα και σήμερα) και βέβαια όσα πρόσφερες στο σπίτι, ακόμα και αν εργαζόσουν νυχθημερόν δεν αμοιβόντουσαν, ούτε είχες δικαίωμα σε σύνταξη, πρακτικά ήσουν ένας άνθρωπος αόρατος για το κράτος.

Τώρα, η συγγραφέας Σάρον Τόμσον στο βιβλίο της Quiet Revolutionaries και στο ομώνυμο podcast της τεκμηριώνει πώς το ζήτημα παραμένει επίκαιρο δεδομένου του δυστοπικού οικονομικού περιβάλλοντος που ζούμε.

Καθώς έπειτα σχεδόν από 30 χρόνια, πολλές γυναίκες αναγκάζονται να αφήσουν τις δουλειές τους για να φροντίσουν την οικογένειά τους. Που σημαίνει πρακτικά πως ανακόπτουν την πορεία τους και την επαγγελματική τους εξέλιξη, δεν έχουν πλέον τα δικά τους χρήματα, ούτε τη δυνατότητα τους να πάρουν σύνταξη. Κι αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχουν πόροι για τη φροντίδα των παιδιών λόγω της οικονομικής κρίσης, η οποία αναμένεται δε να επιδεινωθεί σε όλη την ΕυρώπηΤο μεγάλο ερώτημα είναι: πώς μπορεί η Πολιτεία να επέμβει νομοθετικά αποκαθιστώντας την ανισότητα και την αδικία εισ βάρος των γυναικών;

Έτσι η ομάδα “Married Women’s Association” συστάθηκε για να μιλήσει ανοιχτά για την φτώχεια των παντρεμένων γυναικών και την έλλειψη αναγνώρισης των δικαιωμάτων τους. Όπως σημείωσε εύστοχα η ιδρύτρια της ομάδας, Χουανίτα Φράνσις “Δεν ζητώ προστασία, ζητώ τα νόμιμα δικαιώματά μου σε μετρητά”. Έτερη ιδρύτρια ήταν η Έντιθ Σάμερσκιλ, που υπήρξε μάλιστα βουλευτής

Πώς ξεκίνησε η ομάδα Married Women’s Association

Η ιδέα ξεκίνησε από την Ντόροθυ Έβανς, μίας δυναμικής σουφραζέτας στο Λονδίνο. Η Έβανς ήταν ομοφυλόφιλη και δεν ήταν υπέρμαχος του γάμου. Υποστήριζε όμως με πάθος την αξία της εργασίας των γυναικών μες στο σπίτι και τον ρόλο που παίζουν στην οικονομία υποστηρίζοντας αθόρυβα και δίχως αμοιβή την αλυσίδα της.

H απίστευτη ιστορία μιας ομάδας γυναικών που μαχόταν για την ισότητα στο γάμο  πριν τα μέσα του 20ού αιώνα

 

Στο πρόσωπο της Χουανίτα Φράνις, πρώην νοσοκόμας και χορεύτριας μπρουλέσκ, η Έβανς είδε μια ηγέτιδα κι έτσι χρίστηκε επικεφαλής. Μέλη του Married Womwn’s Association υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες της εποχής, όπως οι συγγραφείς Βέρα Μπρίτεν και Ντόρα Ράσελ, η δικηγόρος Ελένα Νόρμαντον, η Ντορίν Στίβεν, η πρώτη γυναίκα που θα γινόταν στέλεχος του BBC κ.ά.

Το ζητούμενο: να αλλάξει το οικογενειακό δίκαιο

Η οργάνωση ζητούσε να θεσπιστεί νέος νόμος που να παρέχει στις παντρεμένες γυναίκες νόμιμο δικαίωμα στην περιουσία του συζύγου τους κατά τη διάρκεια του γάμου και το δικαίωμά τους να γνωρίζουν την πραγματική αμοιβή τους. Οι προτάσεις τους για το νομοσχέδιο θεωρήθηκαν ακραίες και επαναστατικές για την εποχή. Γιατί τότε έμοιαζε πως ο νόμος θα αναμειγνύεται στις προσωπικές υποθέσεις των πολιτών.

Η κύρια διεκδίκηση της Οργάνωσης ήταν τελικά να εξασφαλίσουν οι γυναίκες το μισό των πραγματικών κερδών του νοικοκυριού. Δηλαδή αφού αφαιρούνταν οι δαπάνες από την αμοιβή του συζύγου για το σπίτι, τα παιδιά κοκ. το ποσό που θα απέμενε θα έπρεπε να διαιρείται δια δύο και να κατανέμεται στους δύο συζύγους που θα είχαν το δικαίωμα να τα αποταμιεύουν ξεχωριστά.

Επιπλέον η οργάνωση βοήθησε την Σάμερσκιλ να εξασφαλίσει το δικαίωμα των εγκαταλελειμμένων συζύγων που δεν εργαζόντουσαν να μπορούν να παραμείνουν στο σπίτι τους στο νομοσχέδιο Matrimonial Homes Act του 1967. Νόμο που τελικά υιοθέτησε η Κυβέρνηση της Βρετανίας και παραμένει σε ισχύ, ενώ αργότερα αναγνωρίστηκε και το δικαίωμα σε μέρος της περιουσίας σε περίπτωση διαζυγίου.

 

 

 

 

Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα έκτοτε;

 

Όχι και πολύ, αφού σύμφωνα με έρευνες είναι κάθε φορά οι γυναίκες που θα πρέπει να θυσιάσουν την εργασία τους και όχι οι άντρες, αν παραστεί η ανάγκη και δεν μπορούν να έχουν φροντίδα για τα παιδιά ή για τα υπόλοιπα εξαρτώμενα μέλη. Χωρίς να παραβλέπει κανείς το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια υπάρχουν και αρκετοί άντρες που επιλέγουν να μείνουν στο σπίτι για να φροντίσουν τα παιδιά τους.

Ας μην ξεχνάμε όμως την τεράστια προσφορά των γυναικών που δουλεύουν κανονικά 8ωρα φροντίζοντας το σπίτι και τα παιδιά. Και ήταν το Married Women’s Association σχεδόν έναν αιώνα πριν, στην Αγγλία που έθεσε το ζήτημα επίσημα και κατόρθωσε να προσφέρει έστω και μια ελάχιστη προστασία στις γυναίκες.

ΠΗΓΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ