Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως η Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Ουσιαστικά μιλάμε για ένα σύνολο συμπεριφορών που προκαλούν σε ένα άτομο ανησυχία, ανασφάλεια και μειονεξία. Αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να εκδηλώνονται λεκτικά, έμμεσα ή σωματικά.
Σύμφωνα με τα τρέχοντα στατιστικά στοιχεία, ένα στα δύο νεαρά άτομα έχουν βιώσει κάποια μορφή ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Παράλληλα, ένας στους τρεις ανησυχεί μήπως πέσει θύμα στη σχολική ή ακαδημαϊκή θητεία του και πιστεύει ότι δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη το φαινόμενο.
Είδη σχολικής βίας
Λεκτική βία
Η λεκτική βία αναφέρεται σε παντός είδους λεκτικές επιθέσεις, προσβολές, κοροϊδευτικά και κακοπροαίρετα σχόλια, “παρατσούκλια” και απειλές.
Σωματική βία
Όταν μιλούμε για σωματική βία, αναφερόμαστε στην καταπάτηση του προσωπικού χώρου μέσω της κάθε είδους ανεπιθύμητης σωματικής επαφής η οποία μπορεί μεταξύ άλλων να περιλαμβάνει σπρωξίματα, επιθέσεις, φτύσιμο, χτυπήματα.
Έμμεση βία
Είναι η πιο “ύπουλη” μορφή βίας, λόγω του ότι δεν είναι άμεσα εμφανής. Συνίσταται ουσιαστικά σε διάδοση φήμης και ψεμάτων, αποκλεισμό από ομάδες, κλοπή ή καταστροφή προσωπικών αντικειμένων. Μια μορφή έμμεσης βίας η οποία ανθεί όσο περνούν τα χρόνια αποτελεί και ο εκφοβισμός μέσω του διαδικτύου.
Ανησυχητικές ενδείξεις
Πώς καταλαβαίνουμε εάν το παιδί μας ή κάποιο παιδί του περίγυρου μας είναι θύμα σχολικής βίας;
Μερικές από τις πιο κοινές ενδείξεις είναι:
- Ξαφνική και έντονη αλλαγή στη συμπεριφορά
- Εκρήξεις άγχους, θυμού, θλίψης, ανησυχίας
- Τάση για απομόνωση
- Απώλεια ενδιαφέροντος και κινήτρου για δραστηριότητες μέχρι πρότινος ευχάριστες
- Ξαφνική μεταβολή στη σχολική επίδοση και αποφυγή σχολείου με χρήση δικαιολογιών
- Ορατές ενδείξεις σωματικής βίας και κατεστραμμένων ρούχων και προσωπικών αντικειμένων
Μπορούμε να κάνουμε κάτι;
Η ενδοσχολική βία δεν είναι αστικός μύθος, αλλά μια κοινωνική πραγματικότητα παγκόσμιας εμβέλειας, της οποίας οι διαστάσεις συνεχώς αυξάνονται. Το πρώτο βήμα για όλους, είναι η αποδοχή ότι το εν λόγω πρόβλημα όντως υφίσταται και ταλαιπωρεί την ομαλή ανάπτυξη ενός σημαντικού ποσοστού νέων ανθρώπων.
Το δεύτερο και σημαντικό βήμα είναι η ουσιαστική συμμετοχή καθενός στην αντιμετώπισή του. Ως γονείς, να είστε κοντά στο παιδί σας, να παρατηρείτε τις οποιεσδήποτε αλλαγές στη συμπεριφορά του, να το ωθείτε να συζητάει για τη μέρα του, τις παρέες του κλπ. Σε κάθε περίπτωση, μη μένετε αμέτοχοι. Είναι σημαντικό το παιδί που είναι θύμα ενδοσχολικής βίας να καθοδηγείται έτσι ώστε να μην αλλοιώσει τον χαρακτήρα του, να σέβεται τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα της κάθε προσωπικότητας, και να μην απαντά στη βία με βία, πάντα με έμφαση στις αξίες του αλληλοσεβασμού και της αλληλοεκτίμησης, που αφορμώνται από τον ουσιαστικό αυτοσεβασμό.