Έργα υποδομών στους τομείς της ενέργειας, των οδικών αξόνων, των σιδηροδρόμων και του μετρό, της διαχείρισης απορριμμάτων και του τουρισμού με συνολικό προϋπολογισμό 43 δισ. ευρώ σχεδιάζονται για την περίοδο 2021 – 2026 σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της εταιρείας συμβούλων / ελεγκτών PwC.
Η επιτάχυνση αρκετών διαγωνισμών, έπειτα από μια δεκαετία καθυστερήσεων, συνδέεται τόσο με τις μεγάλες ανάγκες της χώρας, όσο και με τους αυστηρούς όρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021 – 2027. Η Ελλάδα αναμένεται να λάβει περίπου 32 δισ. ευρώ (τα 12,5 δισ. ευρώ με τη μορφή δανείων) από το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα 40 δισ. ευρώ μέσω άλλων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη πλήθος διαγωνισμών με Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) αλλά και συμβάσεις παραχώρησης ενώ ο υπουργός Υποδομών Κ. Καραμανλής έχει ανακοινώσει πως την επόμενη περίοδο θα προχωρήσουν νέοι διαγωνισμοί, με επίκεντρο τα σιδηροδρομικά έργα. Τα στελέχη της αγοράς εκτιμούν πως με βάση το σημερινό σχεδιασμό, οι αναθέσεις και οι εργασίες κατασκευής αναμένεται να επιταχυνθούν από το 2023 και μετά.
Με βάση τη μελέτη της PwC τα έργα στον τομέα των μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό και τραμ) καθώς και των σιδηροδρόμων έχουν προϋπολογισμό κοντά στα 8,6 δισ. ευρώ μέχρι το 2026, τα έργα στους οδικούς άξονες και λιμάνια φτάνουν τα 6,4 δισ. ευρώ και στα αεροδρόμια το 1,4 δισ. ευρώ (αφορά κυρίως το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου Κρήτης που έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ – GMR). Κοντά στα 1,4 δισ. ευρώ θα διατεθούν για έργα διαχείρισης απορριμμάτων. Σημαντικότατο μερίδιο στα νέα έργα έχει η ενέργεια με το συνολικό ύψος να φτάνει τα 25,4 δισ. ευρώ. Πρόκειται για επενδύσεις σε αιολικά και φωτοβολταϊκά (9 δισ. ευρώ), φυσικό αέριο και πετρέλαιο (8,2 δισ. ευρώ), ηλεκτρική ενέργεια (διασυνδέσεις και άλλα έργα ύψους 7,4 δισ. ευρώ) και υδροηλεκτρικά έργα (0,8 δισ. ευρώ).
Ο σχεδιασμός του 2021
Η στρατηγική του υπουργείου Υποδομών για την επόμενη περίοδο αποτυπώνεται στο σχέδιο δράσης για το 2021 που κατέθεσε προ εβδομάδων στο Μέγαρο Μαξίμου. Στις προτεραιότητες του υπουργείου περιλαμβάνονται 15 μεγάλα έργα με συγκεκριμένα ορόσημα. Μέσα στη χρονιά στο υπουργείο θέλουν να πετύχουν την ένταξη δύο έργων στα κοινοτικά εργαλεία χρηματοδότησης, τη δημοπράτηση τεσσάρων έργων, την υπογραφή συμβάσεων σε άλλα δύο έργα, την έναρξη εργασιών σε τρία έργα και την ολοκλήρωση ενός έργου.
Ο κατάλογος των έργων που παρουσιάζει στο σχέδιο για το 2021 το υπουργείο δεν είναι δεσμευτικός. Πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή ο κ. Καραμανλής είπε πως ένα δημόσιο έργο που δεν περιλαμβάνεται στη λίστα, η επέκταση της Λεωφόρου Κύμης μέχρι τον κόμβο Καλυφτάκη της εθνικής οδού, θα δημοπρατηθεί μέσα στη φετινή χρονιά. Είναι ένα από τα έργα που έχει σχετική μελετητική ωριμότητα και θεωρείται απαραίτητο για την αποσυμφόρηση της Αττικής Οδού στο τμήμα από τον κόμβο της Λεωφόρου Κηφισίας μέχρι τον κόμβο Μεταμόρφωσης.
Τα σιδηροδρομικά έργα
Τα σιδηροδρομικά έργα αποτελούν πρώτη προτεραιότητα για το υπουργείο Υποδομών. Με βάση το σχέδιο που είχε ανακοινώσει πέρυσι ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ Χρ. Βίνηςπροχωρούν σε δύο στάδια. Το πρώτο αφορά στη δημοπράτηση περίπου 10 διαγωνισμών για τους οποίους υπάρχουν οριστικές μελέτες, με προϋπολογισμό 690 εκατ. ευρώ. Το δεύτερο συνδέεται με τις επεκτάσεις του σιδηροδρομικού δικτύου και τις διασυνδέσεις με τα μεγάλα λιμάνια της χώρας.
Στο πρώτο κύμα εντάσσονται έργα «που αποτελούν στην πλειοψηφία τους αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου και την εγκατάσταση συστημάτων ηλεκτροκίνησης, σηματοδότησης και τηλεπικοινωνιών». Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η κατασκευή της Β’ φάσης του Σιδηροδρομικού Σταθμού Αθηνών και η σύνδεση με το μετρό (προϋπολογισμού 40 εκατ.), η αναβάθμιση το τμήματος Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ) – Οινόη (προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ), η αναβάθμιση και ηλεκτροκίνηση του τμήματος Μουριές -Προμαχώνας (85 εκατ.), η κατασκευή της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Ροδοδάφνη – Ρίο (117 εκατ. ευρώ), η ηλεκτροκίνηση στο τμήμα Κιάτο – Ροδοδάφνη (57 εκατ.), η αναβάθμιση της υφιστάμενης γραμμής Λάρισας – Βόλου (71 εκατ.), κ.α.
Στο δεύτερο κύμα έχουν ενταχθεί έξι σημαντικά έργα που θα προχωρήσουν με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, συνολικού προϋπολογισμού 3,3 δισ. ευρώ. Τα έξι έργα που προωθούνται με τη συγκεκριμένη διαδικασία είναι η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Τοξότες (η ανατολική σιδηροδρομική Εγνατία) με προϋπολογισμό 1,3 δισ. ευρώ, το τμήμα Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο (815 εκατ. ευρώ), η σύνδεση του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» με τα λιμάνια της Ραφήνας (300 εκατ. ευρώ) και του Λαυρίου (380 εκατ.), η σύνδεση του σιδηροδρομικού δικτύου με το λιμάνι της Πάτρας (514 εκατ. ευρώ) και η σύνδεση του 6ου προβλήτα του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) με το δίκτυο, προϋπολογισμού 22 εκατ. ευρώ.
Στις φετινές προτεραιότητες του υπουργείου περιλαμβάνονται η ωρίμανση του διαγωνισμού και η αναζήτηση χρηματοδότησης για το έργο ανάταξης και συντήρησης του δικτύου του ΟΣΕ, η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για το τμήμα Ρίο – Πάτρα – Πύργος με στόχο να προκηρυχθεί φέτος μαζί με το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων (συμβάσεις ή διαγωνισμοί) στο τμήμα Κιάτο – Ρίο και, τέλος, η ολοκλήρωση των συστημάτων του σιδηροδρομικού άξονα Πάτρα-Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη – Προμαχώνας (ΠΑΘΕΠ). Στο τελευταίο περιλαμβάνονται έργα ανάταξης της γραμμής και διαγωνισμοί ώστε να πλησιάσουμε το στόχο για Αθήνα – Θεσσαλονίκη σε τρεις ώρες με τρένο. Φέτος αναμένεται και η ολοκλήρωση της μελέτης και των τευχών δημοπράτησης για το τμήμα Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη.
Οι συμβάσεις παραχώρησης
Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία έργων που θέλει να προχωρήσει ή να «αναστήσει» μέσα στο 2021 το υπουργείο Υποδομών είναι οι συμβάσεις παραχώρησης. Συγκεκριμένα μέσα στη χρονιά προβλέπεται να προχωρήσει η σύμβαση παραχώρησης για το βόρειο τμήμα (Τρίκαλα – Εγνατία) του οδικού άξονα Ε65, να προχωρήσει ο εν εξελίξει διαγωνισμός για την αναβάθμιση της εσωτερικής περιφερειακής οδού Θεσσαλονίκης (το γνωστό fly-over), να περάσει στο δεύτερο στάδιο ο στοιχειωμένος διαγωνισμός για την υποθαλάσσια ζεύξη Περάματος-Σαλαμίνας.
Επιπλέον επιδιώκεται μέσα στο 2021 είναι προχωρήσουν σε επόμενο στάδιο (αφορά κυρίως μελέτες και εγκρίσεις) οι διαγωνισμοί για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ). Το έργο προχωρά μέσω τριών ξεχωριστών διαγωνισμών, ένα τμήμα θα κατασκευαστεί με σύμβαση παραχώρησης, ένα με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και ένα ως κλασικό δημόσιο έργο. Άμεση προτεραιότητα για το υπουργείο είναι και η ολοκλήρωση της διαδικασίας έγκρισης, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, του σχεδίου ένταξης των εργασιών κατασκευής του οδικού άξονα Πάτρα – Πύργος στη σύμβαση παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού.
Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται τέσσερα έργα που συνδέονται με το δίκτυο μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το πρώτο αφορά το μεγαλύτερο δημόσιο έργο των τελευταίων ετών για το πρώτο τμήμα (Άλσος Βεϊκού – Γουδή) της γραμμής 4 του μετρό Αθήνας, προϋπολογισμού κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ. Ήδη έχει μειοδοτήσει κοινοπραξία υπό την ΑΒΑΞ και αναμένεται η υπογραφή της σύμβασης ώστε να ξεκινήσουν μέσα στη χρονιά οι εργασίες. Με ξεχωριστή σύμβαση προχωρούν οι πρόδρομες εργασίες (μετατόπιση δικτύων κοινής ωφέλειας, κ.α.). Για την επέκταση της γραμμής 3 του μετρό στο τμήμα Χαϊδάρι – Πειραιάς προωθείται η προκήρυξη για τα συστήματα TETRA (τηλεπικοινωνιών, κ.α.). Για την επέκταση του μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά θα προχωρήσει φέτος η συμβασιοποίηση για εξειδικευμένα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα ενώ για τη βασική γραμμή θα γίνει δημοπράτηση πρόσθετων συρμών.
Μέσα στη χρονιά επιδιώκεται να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για το νέο σταθμό των ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα, που θα αντικαταστήσει του υφιστάμενους σε Κηφισό και Λιοσίων. Στο σχέδιο δράσης αναφέρεται πως μέσα στο 2021 θα προχωρήσει η απαραίτητη νομοθετική ρύθμιση, η οριστικοποίηση των τευχών δημοπράτησης και θα γίνει η προκήρυξη. Αρκετοί θεωρούν πιθανή την έναρξη του διαγωνισμού το 2022. Ούτως ή άλλως πρόκειται για σχέδιο που σέρνεται για περισσότερα από 15 χρόνια!
Κερασάκι στην τούρτα αποτελούν οι διαγωνισμοί προμήθειας διρρευματικών συρμών που θα δρομολογηθούν στη γραμμή 3 και θα πηγαίνουν μέχρι το αεροδρόμιο, για την ανάταξη και συντήρηση του δικτύου μετρό, το πρόγραμμα για την αναβάθμιση των συρμών και της τηλεματικής, καθώς και ο διαγωνισμός για το νέο αμαξοστάσιο του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου στον Πειραιά.
