Ο κ. Γεώργιος εξηγεί πόσο επηρεάστηκαν οι σχέσεις των ανθρώπων από την πανδημία του κορωνοϊού, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, αναφέρεται στην πρόσφατη επίσκεψη του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, Στέλιου Πέτσα, και σχολιάζει τις επιθέσεις που δέχεται η Εκκλησία για την περιουσία της και την προσφορά της στην Επανάσταση του 1821.
Συνέντευξη: Παύλος Σφέτσας
Πως είναι να προΐσταστε εκκλησιαστικά σε μια τόσο ορεινή περιοχή; Ποιες είναι οι δυσκολίες και πως τις ξεπερνάτε;
Κάθε περιοχή έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, έτσι και η δική μας. Εκείνο που μας απασχολεί περισσότερο αυτή τη στιγμή είναι ότι ο πληθυσμός φθίνει συνεχώς, τα χωριά αδειάζουν και το Καρπενήσι κάθε χρόνο έχει και λιγότερους κατοίκους. Ό,τι κι αν κάνουμε, όσες προσπάθειες κι αν έγιναν, αυτό είναι ένα πρόβλημα που δυστυχώς δεν λύνεται. Προσπαθούμε να είμαστε κοντά στον κόσμο, οι άνθρωποι –στα χωριά κυρίως- έχουν ανάγκη από ηθική υποστήριξη. Όσο μπορώ τους επισκέπτομαι. Το χαίρονται, αλλά ξέρω ότι κι αυτό δεν είναι αρκετό. Προσπαθήσαμε να βάλουμε πολύτεκνες οικογένειες από άλλες περιοχές της Ελλάδας σε σπίτια που προσφέρουν κάποιοι, αλλά προς το παρόν δεν έχει ευδοκιμήσει κάτι τέτοιο. Δυστυχώς δεν έχουμε βρει αντίδοτο σ’ αυτό το πρόβλημα.
Κατά τα άλλα, μιλάμε για έναν γηρασμένο πληθυσμό. Στα χωριά παρατηρείται το φαινόμενο του αλκοολισμού, γιατί οι νέοι άνθρωποι, μη έχοντας πως να καλύψουν τον χρόνο τους, καταφεύγουν στο ποτό. Ενώ μιλάμε για μια περιοχή με δυναμική, με τόσα πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες, φυσική ομορφιά, καθαρή ατμόσφαιρα. Είναι απ’ τις καθαρότερες περιοχές του κόσμου και θα μπορούσε να αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς ανθρώπους. Να διαθέτει υποδομές και να προσφέρει πολλά, εντούτοις αυτή τη στιγμή δεν έχει αυτή τη δυνατότητα και, όπως προανέφερα, φθίνει συνεχώς.
Ποιος είναι ο στόχος σας για την Μητρόπολη Καρπενησίου;
Δεν βάζω συγκεκριμένους στόχους. Έχω εντοπίσει τη δυναμική που σας είπα, και προσπαθώ στο μέτρο του ανθρωπίνως δυνατού ό,τι μπορώ να προσφέρω, να δώσω. Έχουμε κάνεις δράσεις. Όπως είπε κι ο Απόστολος Παύλος, «εγώ έσπειρα, απλώς πότισα, ο Θεός θα αυξήσει». Εκείνος ξέρει τι πρέπει και τι μπορεί να γίνει. Δεν θέλω να πω ότι έχω συγκεκριμένους στόχους, θέλω να είμαι όσο το δυνατόν περισσότερο κοντά στον άνθρωπο. Να μπορώ να βοηθάω κι από ‘κει και πέρα δεν ξέρω ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Απλώς εμείς προσπαθούμε.
Στα προβλήματα που αντιμετωπίζει εδώ και δεκαετίες η Ευρυτανία ήρθε να προστεθεί κι αυτό της πανδημίας του κορωνοϊού. Πόσο επηρέασε τόσο την τοπική Εκκλησία Καρπενησίου, όσο και γενικότερα;
Είναι ένα πρόβλημα που όταν περάσει, θα αφήσει πολλές επιπτώσεις, αρνητικές και θετικές. Πρέπει να το βλέπουμε κι αυτό γιατί κι εμείς σε πολλές των περιπτώσεων είχαμε στοχεύσει λάθος. Θα πρέπει να αναθεωρήσουμε φιλοσοφίες, να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που λειτουργούσαμε γενικότερα και να δούμε όλα αυτά τα στοιχεία της πανδημίας. Πόσο επηρέασε τον κόσμο, αν ήμασταν κοντά του. Ξέρετε, όσο προχωρούν όλα με τον ίδιο τρόπο όπως προχωρούσαν πριν 10-15 χρόνια, κανείς δεν προβληματίζεται για κάποια κακώς κείμενα. Όταν έρθει το πρόβλημα στοχαζόμαστε όλοι για το τι φταίει, οπότε είναι σίγουρα μία ευκαιρία και θα έχει και καλά αποτελέσματα. Ποτέ δεν είναι κάτι μόνο κακό, θα έχει και μια καλή πλευρά.
Οι επιπτώσεις είναι πολλές, οι σχέσεις των ανθρώπων κλονίστηκαν. Δεν σας κρύβω ότι μετά τον εγκλεισμό των τελευταίων μηνών, τον χειμώνα, έκανα τον διαιτητή ή τον δικηγόρο –αν θέλετε- σε απλά πράγματα και μικροδιαφορές μεταξύ των ανθρώπων, που έφτασαν μέχρι το γραφείο του Δεσπότη να τους λύσει κάποια προβλήματα. Απ’ την άλλη, κάποιοι άνθρωποι αποστασιοποιήθηκαν απ’ την εκκλησία γιατί –δυστυχώς, θα το πω εδώ- πέρασε το μήνυμα ότι στην εκκλησία κολλάμε. Είναι εντυπωσιακό και άξιο γέλιου και κλάματος σε κάποιες περιπτώσεις. Πάμε π.χ. σε ένα χωριό που γιορτάζει και βλέπω μες στην εκκλησία να φορούν μάσκα, βγαίνουμε και πάμε στο καφενείο να πιούμε έναν καφέ και δεν τη φορά κανένας. Και λες στην εκκλησία κολλά και στο καφενείο δεν κολλά ο άνθρωπος, τι γίνεται; Δυστυχώς είναι κάποια πράγματα που πονούν και έχει περάσει αυτό το μήνυμα στους ανθρώπους. Οι σχέσεις τους στα χωριά έχουν καταστραφεί, αλλοιώθηκαν, δεν υπάρχει η επικοινωνία που θα έπρεπε να υπάρχει. Κλείνονται στα σπίτια τους. Έρχονται οι Ευρυτάνες εξ Αθηνών για το καλοκαίρι και φοβούνται τους ντόπιους, οι ντόπιοι φοβούνται εκείνους. Νομίζω υπάρχει μία ψυχρότητα μεταξύ τους και γενικότερα αντιμετωπίζουμε προβλήματα όπως και το οικονομικό, που έχει πολλές επιπτώσεις και στην Εκκλησία.
Τον χειμώνα αδυνατούσαμε να καλύψουμε τα λειτουργικά έξοδα. Πετρέλαιο μου έβαλε ο Προυσσός στη Μητρόπολη. Για ασφάλεια, μισθό εργαζομένων και άλλα πράγματα αναγκάστηκα να ζητήσω βοήθεια από ιδιώτες. Και τα χωριά έχουν πρόβλημα γιατί η Ευρυτανία στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό από τους Ευρυτάνες της Αμερικής, που ερχόντουσαν τα καλοκαίρια και στήριζαν τα χωριά τους, τις εκκλησίες τους. Φέτος, για δεύτερο καλοκαίρι, ήρθαν ελάχιστοι, οπότε καταλαβαίνετε τι επιπτώσεις μπορεί να έχει σε μια εκκλησία όταν χρειάζεται απ’ τον Οκτώβριο μέχρι και τον Απρίλιο πετρέλαιο για θέρμανση. Το κόστος λειτουργίας είναι μεγαλύτερο από έναν ναό στα πεδινά μέρη. Δυστυχώς τα έξοδα δεν μπορούν να καλυφθούν. Είναι πάρα πολλά τα προβλήματα, αλλά ξαναλέω πιστεύω ότι σε βάθος χρόνου θα εμφανιστούν και θετικές επιπτώσεις απ’ αυτή τη δοκιμασία.
Στην πρόσφατη συνάντησή σας με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών, Στέλιο Πέτσα, αρνηθήκατε να συμβάλετε σ’ αυτό που σας ζήτησε, καθώς όπως είπατε «δεν είμαστε μαζί». Ποιο είναι το παράπονο του Σεβασμιωτάτου, Γεωργίου; Τι είναι αυτό που τον έχει πειράξει;
Με ενόχλησε ότι ενώ είχα ενημερωθεί ότι θα έρθει ο Υπουργός να συζητήσουμε και το δέχτηκα ευχαρίστως, ξαφνικά βρέθηκαν μες στο γραφείο μου όλοι οι παράγοντες της τοπικής κοινωνίας, κάμερες και μαγνητοφωνάκια. Εκείνη τη στιγμή αισθάνθηκα ότι παραβιάζεται το άσυλό μου γιατί δεν είχα ερωτηθεί και δεν είχα δώσει καμία άδεια στο να εισέλθουν στο γραφείο κάμερες και κανάλια. Διαφάνηκε όλο αυτό το διάστημα γενικότερα και ανέφερα ένα παράδειγμα εκείνη τη μέρα, με τον εορτασμό των Θεοφανείων. Κάποια κανάλια έδειξαν παλαιότερα πλάνα σαν φετινά και όσοι δεν ξέρουν, μας κατηγόρησαν. Έχουμε πάρα πολλά τέτοια περιστατικά. Ακούγεται ότι νοσεί ένας Διάκονος στη Μητρόπολη Νεαπόλεως με μια μεταλλαγμένη μορφή του ιού, την αφρικανική, και πάει υπουργικό κλιμάκιο, το παίζουν τα κανάλια, αλλά μετά από δυο μέρες το μοριακό τεστ είναι αρνητικό. Δεν έχει τίποτα ο άνθρωπος και κανείς δεν αναφέρει κάτι. Είδαμε όλη αυτή την περίοδο τη στόχευση που έγινε, κατηγορώντας τη Θεία Κοινωνία σαν αιτία μετάδοσης του ιού. Γενικότερα, ό,τι κι αν γίνεται, η Εκκλησία θα κατηγορηθεί και το λέω με παράπονο αυτό. Σε γειτονική πόλη απ’ όσους ανθρώπους μπήκαν στις ΜΕΘ κανένας δεν βγήκε ζωντανός. Αυτό το θέμα ξεπεράστηκε, ξεχάστηκε. Δεν ξέρω τι γίνεται. Μπορεί τα κανάλια να παίζουν για μήνες τη δολοφονία μιας άτυχης κοπέλας απ’ τον άντρα της, μπορεί να συζητούν για τόσα πράγματα, αλλά κάτι που θίγει άμεσα τον κρατικό μηχανισμό δεν το αναφέρει κανένας.
Η Εκκλησία είναι υπαίτια για όλα τα κακά. Στην εκκλησία θα κολλήσουν οι άνθρωποι, στο σούπερ μάρκετ δεν κολλάνε, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στην Αθήνα δεν κολλάνε. Το δήλωσε κι ο Πρωθυπουργός αυτό. Αυτά όλα πονούν. Πρέπει κι εμείς να προσέχουμε, δεν λέω ότι δεν κολλάμε. Να μην παρερμηνευθούν τα λόγια που λέω, γιατί πολλές φορές έχει συμβεί αυτό. Είναι μια πικρή πραγματικότητα όσα αναφέρω, οπότε δεν μπορεί να λέμε ότι πορευόμαστε μαζί. Είναι πολύ λεπτό το θέμα και δεν μας επιτρέπει ο χώρος και ο χρόνος να σας αναφέρω πάμπολλα παραδείγματα, αλλά όλα αυτά συγκλίνουν στο ότι βρισκόμαστε σε διαφορετική στόχευση. Να σας πω το εξής. Σε παλαιότερες εποχές, επί αιώνες ολόκληρους μέχρι πριν λίγα χρόνια όταν οι άνθρωποι ασθενούσαν, δοκιμαζόντουσαν από πόνο, από δυστυχίες, από οτιδήποτε, καταφύγιό τους ήταν η Εκκλησία. Ήταν η εικόνα του Χριστού, της Παναγίας, τα λείψανα των Αγίων κι αυτή η αλήθεια καταστρατηγήθηκε με τέτοιον τρόπο, να θεωρείται αυτό ότι είναι αιτία κακού. Αν δεν προστρέξω στη δυσκολία σ’ αυτό που εγώ θεωρώ ανώτερο από μένα, στον Θεό μου, στην πίστη μου, που θα προστρέξω;
Άρα θεωρείτε πως η πίστη των ανθρώπων κλονίστηκε απ’ αυτή τη δοκιμασία, δεν ενισχύθηκε;
Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπους που όντως κλονίστηκε και είναι λυπηρό, υπάρχουν και περιπτώσεις, κυρίως νέων, που ενδυναμώθηκε. Οι άνθρωποι αυτοί πλησίασαν περισσότερο προς την Εκκλησία με πιο αγνά κίνητρα, με ευλάβεια και πίστη.
Κατά καιρούς βλέπουμε επιθέσεις στην Εκκλησία για την περιουσία της. Ποια είναι δική σας άποψη το ζήτημα;
Όποιος είναι απ’ έξω μπορεί να λέει πολλά. Εγώ καλώ όποιον θέλει να δει. Σας είπα ότι αναγκάστηκα να ζητήσω βοήθεια. Σαν Μητρόπολη έχουμε ένα ακίνητο που μένει μέσα ένας πολύτεκνος ιερέας και είναι λογικό να μην του παίρνουμε ενοίκιο και του πληρώνουμε τον ΕΝΦΙΑ. Δεν έχουμε απολύτως κανένα έσοδο από περιουσία, γιατί δεν έχουμε περιουσία. Τώρα υπάρχουν Μητροπόλεις στον ελλαδικό χώρο που έχουν ακίνητη περιουσία, δεν είναι όλοι σαν κι εμάς. Το να γενικεύουμε είναι λίγο βαρύ και να σας πω και το εξής. Σκεφτείτε τα προηγούμενα χρόνια πόσες δεκάδες χιλιάδες μερίδες φαγητού ετοίμαζε η Εκκλησία καθημερινά και βάλτε σαν ελάχιστο κόστος τα δύο ευρώ. Υπολογίστε πόσες χιλιάδες ευρώ απαιτούνται γι’ αυτά τα συσσίτια σε πανελλήνια εμβέλεια. Ξέρετε ότι υπήρχαν ενορίες που δεν άναβαν τα καντήλια για να εξοικονομήσουν το λάδι, να το βάλουν στο φαγητό το συσσιτίων; Ο κόσμος ζει απ’ έξω και ακούει πολλές φορές το τι λέγεται με άκριτο τρόπο και δυστυχώς παρασύρεται.
Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Θα ήθελα το σχόλιό σας για την προσφορά της Εκκλησίας σ’ αυτή, καθώς κατά καιρούς βλέπουμε και απόψεις που την απαξιώνουν.
Η ιστορία μιλά από μόνη της. Εδώ φτάσαμε να κατηγορούμε Κολοκοτρώνη, Καραϊσκάκη, να απαξιώνουμε όλους αυτούς τους ήρωες του ’21 για να εκθειάσουμε κάποιους άλλους. Η σημερινή κουλτούρα κι η διανόηση έφτασε στο σημείο να απαξιώνει αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Τέλειος δεν ήταν και δεν είναι κανείς και η Εκκλησία σε όλη αυτή την περίοδο προσέφερε πολλά. Η Επανάσταση δεν ξεφύτρωσε μια μέρα ξαφνικά, δεν είπαν οι Έλληνες ότι «τώρα είναι η ευκαιρία να ξεσηκωθούμε». Στο πέρασμα των 400+ χρόνων έχουν γίνει πάμπολλες επαναστάσεις, οι οποίες απέτυχαν. Θυσιάστηκαν άνθρωποι. Η Ελλάδα είναι σπαρμένη από αίμα ηρώων. Οι περισσότεροι Άγιοι της Ευρυτανίας είναι νεομάρτυρες, είναι παληκάρια που στην περίοδο της τουρκοκρατίας έδωσαν το αίμα τους για του Χριστού την πίστη και την αγάπη στην πατρίδα. Δεν μπορεί να τα ισοπεδώνουμε όλα. Αν δεν υπήρχε Εκκλησία, να κρατήσει αυτά τα 400 χρόνια αυτή την ελπίδα της απελευθερώσεως άσβεστη, θα είχαμε χαθεί. Τώρα ο καθένας το πιο εύκολο είναι να εκφράζει τη γνώμη του και να λέει ό,τι θέλει. Δεν κρίνεται από κανέναν. Δυστυχώς φτάσαμε σε σημείο να απαξιώνουμε ανθρώπους, ήρωες που έδωσαν και τη ζωή τους ακόμα για την πατρίδα.
Πιστεύετε πως θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο του πλήρους ελέγχου του ανθρώπου και της απώλειας της ελευθερίας του;
Δεν το θεωρώ απίθανο. Αν ασχοληθεί κανείς με το πόσο έχει προχωρήσει η τεχνητή νοημοσύνη και τι πειράματα γίνονται πάνω σ’ αυτό το κομμάτι και το πόσο μπορεί θεωρητικά να «βελτιωθεί» η νοημοσύνη, η σκέψη, η μνήμη του ανθρώπου. Ελάχιστα γνωρίζουμε γι’ αυτά. Φοβάμαι ότι θα ‘ρθει κάποια στιγμή που ο άνθρωπος θα κατευθύνεται πλήρως.
Ποιο είναι το μήνυμα που στέλνετε μέσω της εφημερίδας μας στους συμπολίτες μας;
Η ευχή είναι να μην απελπιζόμαστε, να μην κλονιζόμαστε. Σαν λαός, σαν κοινωνία έχουμε περάσει πολύ δυσκολότερες καταστάσεις. Μια δοκιμασία είναι, δεν είναι κάτι σπουδαίο. Αυτή είναι η δική μου πεποίθηση. Στο χέρι μας είναι πως θα αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μας δίνονται, ώστε να προχωρήσουμε πάλι για μια καλύτερη μέρα. Το οφείλουμε αυτό στα παιδιά και τα εγγόνια όλων των ανθρώπων. Παράλληλα, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς την εφημερίδα σας, γιατί σπάνια τα ΜΜΕ απευθύνονται σε μας, τους ορεινούς. Θεωρούμε ότι είμαστε λίγο εγκαταλελειμμένοι.
* Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα μας «ΣΤΕΡΕΑ ΝΕΑ» το Σάββατο 31 Ιουλίου 2021.
