Πανηγυρίζουν τα δύο Ιστορικά Μοναστήρια της ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ, η Ιερά Μονή ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΑΜΑΣΤΑΣ και η Ιερά Μονή ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΝΤΙΝΙΤΣΗΣ, τα Καθολικά των οποίων είναι αφιερωμένα στο Γενέθλιο της Θεοτόκου.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΝΤΙΝΙΤΣΗΣ!!!
Τό Μοναστήρι της Παναγίας της Αντίνιτσας βρίσκεται στίς πλαγιές του όρους Όθρυς. Κατά τήν επικρατούσα άποψη τό προσωνύμιό της έχει σχέση μέ τήν αρχαία πόλη Αντινοίτισσα πού ίδρυσε στήν Όθρυ ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός τόν Β΄ μ.Χ. αιώνα.
Τό Μοναστήρι καταστράφηκε ολοσχερώς από τίς κατοχικές δυνάμεις τό 1944.
Τό καθολικό πού καταστράφηκε ήταν ένα χάρμα οφθαλμών όπως υποστηρίζεται από τούς μελετητές. Ήταν αθωνικού τύπου, τετρακιόνιος σταυροειδής μετά τρούλλου.
Ήταν τό αρχαιότερο Καθολικό Μονής μεταβυζαντινών χρόνων πού εμιμείτο τά αγιορείτικα καθολικά εχουν τόν Κωσταντινοπολιτικόν Σταυροειδή τύπον, μέ πλαγίους χορούς καί μικρά τρουλλωτά παρεκκλήσια δεξιά καί αριστερά του Ιερού Βήματος.
Αντίγραφο αυτό του παλαιού Ναού ειναι τό σημερινό Καθολικό πού ανηγέρθη τό έτος 2000.
Από τήν καταστροφή διέφυγε η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας.
Κατά τήν επανάσταση η Μονή έλαβε ενεργό μέρος καί απετέλεσε κέντρο αντίστασης καί ορμητήριο των αγωνιστών. Κατά τήν εθνική ανεξαρτησία η Μονή μέ βάση τό διάταγμα του 1833 του Όθωνος διαλύθηκε καί συγχωνεύθηκε μέ τήν Μονή Αγάθωνος.
Τό 1834 τήν επισκέφθηκε ο Βασιλιάς Όθων, όπως φαίνεται από τήν διασωθείσα προσφώνηση του ηγουμένου. Τό 1968 από χριστιανούς της περιοχής άρχισε μιά προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων υπέρ της Μονής.
Τό 1969 άρχισε η ανοικοδόμησή της. Μέ τήν φροντίδα του Ηγουμένου κατασκευάσθηκαν νέες πτέρυγες καί κελλιά, τραπεζαρίες, παρεκκλήσια καί χώροι γιά τή φιλοξενία των προσκυνητών.
Στή Μονή φυλάσσονται τεμάχια λειψάνων αγίων τά οποία εκτίθενται πρός προσκύνηση.
Περί της Μονής Αντινίτσης έγραψαν οι: Σωτηρίου εις τήν χριστιανική Αρχαιολογία του καί Ορλάνδος εις τήν επετηρίδα Εταιρεία Βυζαντινων Σπουδων.
Εορτάζει τήν 8η Σεπτεμβρίου.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΔΑΜΑΣΤΑΣ!!!
Στίς βορεινές πλαγιές του Καλλίδρομου όρους σέ υψόμετρο 740 μ., 23 χιλιόμετρα μακρυά από τήν Λαμία είναι κτισμένο τό Μοναστήρι της Δαμάστας, μεταβυζαντινό κτίσμα.
Τό τοπίο της Μονής είναι απαράμιλλο σέ φυσική ομορφιά καί μαγευτική θέα. Πολλές οι εκδοχές γιά τήν προέλευση του ονόματος της Μονής, επικρατέστερη φαίνεται όμως η εκδοχή ότι προέρχεται από τό “δαμάστρα”.
Η Παναγία δαμάζει τόν πόνο καί τά πάθη. Τό Μοναστήρι κάηκε πρίν από τά χρόνια της Επαναστάσεως του 1821.
Ο ναός σώζεται ακέραιος σχεδόν καί εχει ιστορηθεί τό 1818, είναι δέ σταυροειδής μετά τρούλλου. Τήν αγιογράφηση του Καθολικού ανέλαβε δι΄ εξόδων του ο αγωνιστής της Επαναστάσεως Ιω. Δυοβουνιώτης όπως μαρτυρεί σωζόμενη άνωθεν της εισόδου του Καθολικού επιγραφή:
” Ιστορήθη ο παρών θείος καί ιερότατος ναός
της θείας καί Ιερας Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου
διά συνδρομής του Πανεντιμοτάτου
Κυρίου Καπετάν Δυοβουνιώτου Αρχιερατεύοντος
του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ζητουνίου Κυρίου Κου Θεοφάνους
εν έτει 1818 Δεκεμβρίου 15 χείρ Γεωργίου”
Ούτε η ιστορία ούτε η τοπική παράδοση μνημονεύει τόν κτίτορα η τό έτος ανιδρύσεως του μοναστηριού. Εκτός από τό καθολικό όλα τά άλλα κτίσματα είναι των τελευταίων δεκαετιών.
Είναι ένα επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα στό οποίο ξεχωρίζουν, ο μεγαλοπρεπής ξενώνας, τό κωδωνοστάσιο, η εικόνα της Βρεφοκρατούσας Θεοτόκου, τό ηγουμενείο, τό αρχονταρίκι καί ο προαύλιος χώρος μέ τήν εξέδρα τίς κρήνες καί τό παρεκκλήσιο των Αγίων Κωνσταντίνου καί Ελένης δωρεά του ζεύγους Δημητρίου καί Ελένης Καραγκούνη.
Ο ναός είναι άγνωστο πότε κτίσθηκε, έχει τή μορφή σταυρικής βασιλικής μετά τρούλλου, οκτάπλευρος συμμετρικός. Η εικόνα της Παναγίας είναι θαυματουργή, έργο του 16ου αιώνα, φέρει επένδυση επάργυρη του 19ου αιώνος (1892).
Τό Μοναστήρι έλαβε μέρος στήν επανάσταση καί πολλοί μοναχοί του έπεσαν στά πεδία των μαχών.
Στήν προσφορά της Μονής κατά τούς χρόνους της Επαναστάσεως του 1821 αναφέρεται η εγγχάρακτος επιγραφή πού υπάρχει στό προαύλιο της Μονης καί αναφέρει:
“Η ΙΕΡΑ ΑΥΤΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΗΣ ΔΑΜΑΣΤΑΣ ΔΙΕΔΡΑΜΑΤΙΣΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΤΑΤΟΝ ΡΟΛΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΤΟΥ 1821 ΠΕΡΙΘΑΛΨΑΣΑ ΤΟΝ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΝ ΓΙΑΝΝΗΝ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΝΤΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΗΣ ΧΑΛΚΟΜΑΤΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΑΣΑ ΠΑΝΤΟΙΟΤΡΟΠΩΣ ΤΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ ΔΙΑΚΟΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΣ ΤΟΥ ΣΥΧΝΑΚΙΣ ΚΑΤΑΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΕΙΣ ΑΥΤΗΝ ΘΥΣΙΑΣΑΣΑ ΤΟΝ ΗΓΟΥΜΕΝΟΝ ΑΥΤΗΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΝ ΝΕΟΦΥΤΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΗΣ ΑΛΑΜΑΝΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΠΟΛΗΘΕΙΣΑ ΥΠΟ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΩΣ ΚΕΝΤΡΟΝ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΛΟΝ ΤΩΝ ΔΙΩΚΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΙΝ ΠΑΝΤΩΝ ΤΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΟΝ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΝ ΑΝΗΡΤΗΤΑΙ Η ΠΛΑΞ ΑΥΤΗ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ κ.κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΤΗΝΙΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ 2001”
Τό 1833 διελύθη η Μονή χάνοντας καί τήν περιουσία της. Επανιδρύθηκε καί μετατράπηκε σέ γυναικεία τά τελευταία χρόνια. Σήμερα είναι ένα ακμάζον πνευματικό κέντρο. Εορτάζει τήν 8η Σεπτεμβρίου.
