Εδώ παπάς, εκεί παπάς… Στην Αθήνα κυκλοφορεί η φήμη ότι ο Άρης Βελουχιώτης κινείται μεταμφιεσμένος σε ιερέα. Οι Γερμανοί και η Ειδική Ασφάλεια του Λάμπου στήνουν ανθρωποκυνηγητό. Ένα τηλεφώνημα από τον Σταυρό Αγίας Παρασκευής «δείχνει» Ραφήνα∙ κι εκείνη την ώρα το καΐκι «Ιόνιο» του καπ. Βαγγέλη Τόγια λύνει κάβους για Κάρυστο με 24 επιβάτες — ανάμεσά τους ένας παπάς και τρεις μεγαλόσωμοι άντρες.

Πυροβολισμοί στον αέρα, το καΐκι γυρίζει πίσω, οι ασφαλίτες ορμούν: ξεγυμνώνουν, τραβούν γένια, πετούν το καλυμμαύχι. Οι Καρυστινοί φωνάζουν: «Είναι ο δικός μας, ο παπα-Σύλλας, εφημέριος του Αγίου Νικολάου Καρύστου!» Μα τα «σαΐνια» δεν πείθονται. Μαζί συλλαμβάνονται και οι ιχθυέμποροι Διονύσης & Οδυσσέας Κολέθρας και ο συνέταιρος Δρίτσας από Μαρμάρι — κουβαλούσαν μια ψαροκασέλα γεμάτη πληθωριστικά χαρτονομίσματα για να πληρώσουν καΐκια στην Κάρυστο. Τα χρήματα «εξαφανίζονται», οι τέσσερις φορτώνονται στην κλούβα, και για 15 μέρες βασανίζονται ώσπου να παραδεχτεί η Ασφάλεια πως… έπιασε «φρέσκο αέρα».

Ο παπα-Σύλλας (κατά κόσμον Κονδύλης, Σκοπελίτης, παλιός ιερομόναχος της Μ. Λαύρας, εφημέριος Αγ. Νικολάου από το 1933, συνταξιοδότηση 1969, εκδημία 1976) γύρισε στην Κάρυστο πρησμένος από το ξύλο — και για μήνες πάλευε με το σωματικό και, κυρίως, το ψυχικό τραύμα.

Φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν, λυγίζοντας, «ομολογούσε» ότι ήταν ο Άρης…

Στο υστερόγραφο της ιστορίας, ο δωσίλογος Λάμπου κάθισε στο εδώλιο του Γ΄ Ειδικού Δικαστηρίου Δωσιλόγων (5.11.1946). Καταδικάστηκε δις σε θάνατο ως καταδότης και ηθικός αυτουργός (μεταξύ άλλων, για το μπλόκο της Καλογρέζας, 15.3.1944). Η ποινή συγχωνεύτηκε, μετατράπηκε σε ισόβια, και με διαδοχικές μειώσεις εξέτισε τελικά μόλις 7 χρόνια.

Πηγές αφήγησης: Θ. Πιστικίδης, Ριζώματα, βιώματα, παθήματα. Αληθινές ιστορίες (Ραφήνα 1985) & Κ. Χαλέμος, Σαν πουλιά τα τουφεκάν.

Η Καρυστία θυμάται — για να μη ζήσουμε ξανά το σκοτάδι.

Στη φωτογραφία η Αγία Τριάδα στου παπα-Σύλλα — το μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται μέσα στην αυλή του σπιτιού του και κρατά ζωντανή μια μεγάλη ιστορία.